Η Επιστολή του Πατριάρχου
Αριθμ. Πρωτ. 1153
Αριθμ. Πρωτ. 1153
Μακαριώτατε Αρχιεπίσκοπε Αθηνών και πάσης Ελλάδος, εν Χριστώ τω Θεώ λίαν αγαπητέ και περιπόθητε αδελφέ και συλλειτουργέ της ημών Μετριότητος κύριε Ιερώνυμε, Πρόεδρε της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος, την Υμετέραν σεβασμίαν Μακαριότητα αδελφικώς εν Κυρίω κατασπαζόμενοι, υπερήδιστα προσαγορεύομεν.
Τυγχάνει πανθομολογούμενον, ότι η Αγία ημών Ορθόδοξος Εκκλησία, η Μία, Αγία, Καθολική και Αποστολική, αποφαίνεται και αποφασίζει τα κατά το δόγμα και το πολίτευμα αυτής εν Ιεραίς Συνόδοις, τοπικαίς, ευρυτέραις, Μείζοσιν ή Αγίαις και Μεγάλαις, και εν Οικουμενικαίς, αι δε δια της επικλήσεως και εν Πνεύματι Αγίω λαμβανόμεναι Συνοδικαί αποφάσεις αποτελούσι μίαν φωνήν, ως αποφαίνεται και ο Ιερός Χρυσόστομος, γράφων ότι "μίαν εν Εκκλησία, δει φωνήν είναι αεί" (Εις Α’ Κορινθίους ΛΣΤ , P.G. 61, 3315).
Της εκκλησιολογικής ταύτης και κανονικής αρχής του συνοδικώς διασκέπτεσθαι και αποφαίνεσθαι ούσης του ακρογωνιαίου λίθου της ζωής και της εν τω κόσμω σωτηριώδους αποστολής και μαρτυρίας της ΟρΘοδόξου ημών Εκκλησίας, επικοινωνούμεν προς την Υμετέραν λίαν ημίν αγαπητήν και περισπούδαστον Μακαριότητα και την Αγιωτάτην Εκκλησίαν της Ελλάδος και, εν τη ευθύνη ημών ως του Οικουμενικού Πατριάρχου και του Προέδρου της εν Κρήτη συνελθούσης Αγίας και Μεγάλης Συνόδου, και ως φύλακος του Δόγματος και της κανονικής εν τη κατά Ανατολάς Εκκλησία τάξεως, τιθέμεθα υπό την προσοχήν Υμών τον ακόλουθον προσωπικόν ημών και της περί ημάς Αγίας και Ιεράς Συνόδου της Μητρός Εκκλησίας σοβαρόν προβληματισμόν.
Περιέρχονται καθ’ ημέραν εις το καθ’ ημάς Οικουμενικόν Πατριαρχεῑον και εις την ημετέραν Μετριότητα προσωπικώς εκ διαφόρων πηγών πληροφορίας ότι ο Πρωτοπρεσβύτερος κ. Θεόδωρος Ζήσης και οι συν αυτώ ομόφρονες κληρικοί και λαϊκοί, δια του διαδικτύου και των διαφόρων μέσων γενικής ενημερώσεως, περιερχόμενοι δε και διαφόρους αδελφάς Όρθοδόξους Εκκλησίας, προσκαλούσι τους αδελφούς Προκαθημένους και τους ποιμένας, αλλ’ ιδιαιτέρως τον ευσεβή Ορθόδοξον Λαόν, εις ανταρσίαν και αμφισβήτησιν των αποφάσεων της εν Κρήτη εν ευλογίαις και εν επιτυχίαις συνελθούσης Αγίας και Μεγάλης Συνόδου της Όρθοδόξου ημών Εκκλησίας, η εις τας εργασίας της οποίας συμβολή της Υμετέρας προσφιλούς Μακαριότητος και της Αντιπροσωπείας της Αγιωτάτης Εκκλησίας της Ελλάδος υπήρξεν οικοδομητική και συντελεστική της σημειωθείσης επιτυχίας.
Και ως να μη ήρκει το διαβρωτικόν συνειδήσεων και προκαλοῡν σκανδαλισμόν ανίερον έργον των ευαρίθμων τούτων κληρικών και λαϊκών εν τω κλίματι της Αγιωτάτης εκκλησίας της Ελλάδος, αι πληροφορίαι αύται, μη διαψευσθείσαι μέχρι σήμερον υπό τινος, αναφέρουσιν οτι ήδη αντιπροσωπεία υπό τον μνημονευθέντα ανωτέρω κληρικόν επεσκέφθη τας Αγιωτάτας Ορθοδόξους Εκκλησίας της Βουλγαρίας και της Γεωργίας, καθώς και την εκκλησιαστικήν Επαρχίαν της Μολδαβίας, και προέβη εις αναστάτωσιν του εκείσε πληρώματος, γενομένη ατυχώς δεκτή και υπο άδελφών Προκαθημένων και Ιεραρχών των ειρημένων Εκκλησιών. Επί πλέον, η ομάς αυτή, κατά τας αυτάς πληροφορίας πάντοτε ενεφάνισεν εαυτήν κατά την παρουσίαν αυτής εν Γεωργία ως μεταφέρουσαν την συνείδησιν του πληρώματος της Εκκλησίας της Ελλάδος.
Συμμερίζεται ασφαλώς και η Υμετέρα Μακαριότης και η Ιερά Συνοδος της Άγιωτάτης Εκκλησίας της Ελλάδος, ότι τα σκοπίμως και ανιέρως διαθρυλούμενα και διαδιδόμενα υπό των εν λόγω κληρικών και λαϊκών αποτελούσι, κατά τον Μεγαν Βασίλειον, «ψυχών δηλητήρια [...] άπερ αι [...] μήνιγγες» των ειρημένων «εκβοώσι πολυφάνταστοι ούσαι δια το πάθος» (Επιστολή 210, Τοις κατά Νεοκαισάρειαν λογιωτάτοις] R.G. 32] 777Α). Άλλωστε, «το σχίσαι Εκκλησίαν, και φιλονείκως διατεθήναι, και διχοστασίας εμποιείν και της συνόδου διηνεκώς εαυτόν αποστερείν, ασύγγνωστον και κατηγορίας άξιον, και πολλήν έχει την τιμωρίαν» (Ιερού Χρυσοστόμου, Κατά Ιουδαίων Γ', R.G., 48, 872).
Ατυχώς, την συμπήξασαν μέτωπον κατά της κανονικής Εκκλησίας και των αποφάσεων της εν Κρήτη συνελθούσης Αγίας και Μεγάλης Συνόδου γνωστήν ομάδα ενισχύουσι, δια της στάσεως αυτών, και αδελφοί Ιεράρχαι της Άγιωτάτης Εκκλησίας της Ελλάδος, δια της γραψίδος και του ευκαίρως - ακαίρως εκφερομένου, προ και μετά την σύγκληνιν της Μεγάλης Συνόδου, επί παντός του επιστητού ακρίτου λόγου αυτών, ως επί παραδείγματι οι Ιερότατοι Μητροπολῑται Καλαβρύτων και Αιγιαλείας κ. Αμβρόσιος και Πειραιώς κ. Σεραφείμ. Οι ούτως ενεργούντες λησμονούοιν ασφαλώς οτι "τα συνοδικώς σκεπτόμενα και διαγινωσκώμενα, των κατά μόνας γνωματευομένων κρείττονα εισι και έπικρατέστερα" (Ιωάννου του Κίτρου, Άποκρίσεις προς Κωνσταντίνον άρχιεπίσκοπον Δυρραχίου τον Καβάσιλαν, Ραλλη - Ποτλή, Σύνταγμα των Θείων και Ιερών κανόνων» Ε’ τόμος, σελ. 403).
Όθεν, παρακαλούμεν την Υμετέραν Μακαριώτητα και την περί Αυτήν Ιεράν Σύνοδον της Εκκλησίας της Ελλάδος, της μετασχούσης της εν Κρήτη Αγίας και Μεγάλης Συνόδου και συναποφασισάσης και συνυπογραψάσης πάντα τα Συνοδικά κείμενα όπως, εις εφαρμογήν της αποφάσεως της Συνόδου ταύτης, καθ’ ην τα κείμενα ταύτα τυγχάνουσι δεσμευτικά διά πάντας τους Ορθοδόξους πιστούς, κληρικούς και λαϊκούς (βλ. Κανονισμόν Οργανώσεως και Λειτουργίας της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου της Ορθοδόξου Εκκλησίας, άρθρον 13, παρ. 2), λάβητε τα προσήκοντα μέτρα και προβήτε εις τας δεούσας συστάσεις προς τους ειρημένους κληρικούς και προς τα συγκεκριμένα στελέχη ίνα παύσωσι να ένεργώσιν αντιεκκλησιαστικώς και αντικανονικώς, να σκανδαλίζωσι ψυχάς, "ύπέρ ων Χριστός απέθανε», και να προκαλώσι προβλήματα εις την ενιαίαν Ορθόδοξον Εκκλησίαν.
Καλώς γιγνώσκοντες οι πάντες, ότι "ουδέν ούτω παροξύνει τον Θεόν, ως το Εκκλησίαν διαιρεθήναι» (Ιερός Χρυσόστομος, Προς Εφεσίους ΙΑ , P.G. 62, 85), ως ατυχώς συμβαίνη δια της συμπεριφοράς των ειρημένων, ουδεμίαν αμφιβολίαν έχομεν οτι η Υμετέρα Μακαριότης και η Ιερά Σύνοδος της Αγιωτάτης Εκκλησίας της Ελλάδος θέλετε ενεργήσει το δέον, κατά την κανονικήν ακρίβειαν, και προβή εις τας δεούσας προς τους ειρημένους κληρικούς και λαϊκούς εκκλησιαστικάς συστάσεις και προτροπάς, ίνα μη δίδωσιν αφορμάς εις "σκάνδαλα", επί απειλή επιβολής, εν περιπτώσει μη ανανήψεως, των προβλεπόμενων υπό των Θείων και ιερών κανόνων κυρώσεων, προς θεραπείαν των δια της συμπεριφοράς αυτών προκαλουμένων εις το σώμα της Εκκλησίας μωλώπων.
Προς τούτοις, ωσαύτως παρακαλούμεν θερμώς την Ύμετέραν Μακαριότητα όπως επιστήση ιδιαιτέρως την προσοχήν των προκαλούντων δια δηλώσεων και εγκυκλίων αυτών αναστάτωσιν εις τον λαόν του Θεού αδελφών Ιεραρχών της Αγιωτάτης Εκκλησίας της Ελλάδος, ως των ανωτέρω ρηθέντων Μητροπολιτών Καλαβρύτων και Αιγιαλείας και Πειραιώς, συν τη δηλώσει ότι εάν δεν ανανήψωσι και δεν έλθωσιν εις εαυτούς το Οικουμενικόν Πατριαρχείον θέλει αντιμετωπίσει το δημιουργούμενον πρόβλημα δια της διακοπής της εκκλησιαστικής και μυστηριακής κοινωνίας μετ’ αυτών, ως προκαλούντων την κοινήν ευθύνην και το χρέος πάντων των Ορθοδόξων Ποιμένων προς διασφάλισιν της ενότητος, της ειρήνης και της ενιαίαις μαρτυρίας της Ορθοδόξου Εκκλησίας.
Τα ανωτέρω, εν πόνω ψυχής και άλγει καρδίας καταγγέλλοντες υπευθύνως, πριν η το υπερβαίνον το δικαίωμα ελευθέρας εκφράσεως οικοδομητικής γνώμης ανίερον τούτο έργον λάβη μείζονας και δυσθεραπεύτους διαστάσεις, επαφιώμεθα τα περαιτέρω τη συνέσει της Υμετέρας Αγάπης και της σεβασμίας Ιεραρχίας της Εκκλησίας της Ελλάδος, και διατελούμεν μετά βαθείας της εν Κυρίω αγάπης και τιμής εξιδιασμένης.
18 Νοεμβρίου 2016
Της Υμετέρας σεβασμίας Μακαριότητος
αγαπητός εν Χριστώ αδελφός
ο Κωνσταντινουπόλεως Βαρθολομαίος)
Η επίστολή ξεκινάει ως εξής:
Τυγχάνει πανθομολογούμενον, ότι η Αγία ημών Ορθόδοξος Εκκλησία, η Μία, Αγία, Καθολική και Αποστολική, αποφαίνεται και αποφασίζει τα κατά το δόγμα και το πολίτευμα αυτής εν Ιεραίς Συνόδοις,.........
Ομως .... Ο π. Θεόδωρος και όλοι εμείς οι άλλοι, κληρικοί και λαϊκοί, διαμαρτυρόμεθα διότι έχει γίνει κάποιο λάθος στην Σύνοδο (του Κολυμπαρίου) και πρέπει να διορθώθεί. Πρέπει να διορθωθεί το λάθος και όχι οι αντιδρώντες, διότι θα οδηγηθούμε στο τέλος σε Σχίσμα. Χαρακτηρίζεται λοιπόν από τους προκαθημένους του Οικ Πατριαρχείου και όχι μόνον, και έτερη εκκλησία ως Αδελφή η Λατινική Εκκλησία (η λεγόμενη καθολική) , χαρακτηρίζεται ο Πάπας ως αγιότατος .... ΤΟΤΕ ΛΟΙΠΟΝ ΠΩΣ ΕΙΝΑΙ ΜΙΑ? Και ενα παιδάκι μπορεί να το καταλάβει οτι εδω αναγνωρίζουμε ΔΥΟ τουλάχιστον Εκκλησίες.
Αυτό λοιπόν που ξεσηκώνει τις ορθόδοξες εκκλησίες (κατά την επίστολή με όλο τον σεβασμό) δεν είναι ο π. Θεόδωρος (και οι περί αυτού) αλλά τα οικουμενιστικά ανοίγματα στους Λατίνους. Αυτά δεν συνάδουν με την πίστη το γράμμα των αγίων πατέρων όπου έχουμε βαπτιστεί , γαλουχηθεί, και υπηρετούμε κάθε ένας στο πόστο του.
Σεβόμαστε το Πατριαρχείο και το βοηθούμε οπως μπορούμε όλοι μας, Με τις διαμαρτυρίες μας αυτές όμως δεν το μειώνουμε, το ενισχύουμε ώστε να ορθοτομεί τον λόγο της αληθείας. Διότι οι Λατίνοι σφαλουν στο Δόγμα και στην διδασκαλία της εκκλησίας. Όποιος "καθολικός" λοιπόν θέλει να αλλάξει βαπτίζεται και ενώνεται με την Εκκλησία μας (όπως με τον π. Πλακίδα στην Γαλλία).
Αγιοι Πατέρες παρακαλούμε μην επιμένετε σε τιμωρίες αγωνιστών της πίστεως για θεολογικά θέματα. Πείστε μας και αποδείξτε με θεολογικά συγγράματα οτι ειναι αδελφή εκκλησία η της Ρώμης, και ειναι αγιότατος ο Πάπας. (Διότι εμεις παρελάβαμε και πιστεύουμε οτι ειναι αιρετικός και εκτός εκκλησίας) . Εσεις όμως δίνεται σε δημοσιότητα αυτό το βίντεο:
Πίσω απο αυτούς τους σημερινούς πατέρες που διαμαρτύρονται και θέλετε να τιμωρηθούν είναι μεγάλοι θεολόγοι οπως ο μέγας Φώτιος , ο Αγ Γρηγόριος ο Παλαμάς, ο Αγ Φιλόθεος ο κόκκινος κλπ Ειναι οικουμενικοί σύνοδοι. Ειναι μάρτυρες ὀπως ο Αγ Κοσμάς ο πρωτεπιστάτης, ο Αγ. Κοσμας ο Αιτωλός κλπ Η πίστη και η θεολογία τους δεν συνάδει με το ενωτικό πνεύμα που στα χρόνια μας προωθείται.
O Άγιος Ειρηναίος (Λουγδούνου Γαλλίας, (2ο αι.) λέγει:
Ότι αυθεντίες στην Εκκλησία δεν είναι τα κείμενα, αλλά είναι ο θεούμενος, ο άγιος. Αυτός είναι αυθεντία. Ο προφήτης, ο Απόστολος, ο Πατέρας και η Μητέρα όλων των αιώνων. Αυτός που φτάνει στην θέωση.
Ο Αγ Ιουστίνος (Πόποβιτς)
Αν είμεθα Ορθόδοξοι και θέλωμεν να παραμείνωμεν Ορθόδοξοι, τότε οφείλομεν και ημείς να τηρήσωμεν την στάσιν του Αγίου Σάββα, του Αγίου Μάρκου Εφέσου, του Αγίου Κοσμά Αιτωλού, του Αγίου Ιωάννου Κροστάνδης και των λοιπών Αγίων Ομολογητών και Μαρτύρων και Νεομαρτύρων της Ορθοδόξου Εκκλησίας, έναντι των ρωμαιοκαθολικών και των προτεσταντών, εκ των οποίων ούτε οι μεν, ούτε οι δε, δεν πιστεύουν ορθοδόξως εις τα δύο βασικά δόγματα του Χριστιανισμού : εις την Αγίαν Τριάδα και εις την Εκκλησίαν.
Και ο επι των ημερών μας Αγ. Παίσιος
Εν Αγίω Όρει τη 23η Ιανουαρίου 1969 Σεβαστέ πάτερ Χαράλαμπε.
Επειδή βλέπω τον μεγάλον σάλον που γίνεται εις την Εκκλησίαν μας, εξ αιτίας των διαφόρων φιλενωτικών κινήσεων και των επαφών του Πατριάρχου μετά του Πάπα, επόνεσα και εγώ σαν τέκνον Της και εθεώρησα καλόν, εκτός από τις προσευχές μου, να στείλω και ένα μικρό κομματάκι κλωστή (που έχω σαν φτωχός μοναχός), δια να χρησιμοποιηθή και αυτό, έστω και για μια βελονιά, δια το πολυκομματιασμένο φόρεμα της Μητέρας μας. Πιστεύω ότι θα κάμετε αγάπην και θα το χρησιμοποιήσετε δια μέσου του θρησκευτικού σας φύλλου. Σας ευχαριστώ.
Θα ήθελα να ζητήσω συγγνώμην εν πρώτοις απ' όλους, που τολμώ να γράψω κάτι, ενώ δεν είμαι ούτε άγιος, ούτε θεολόγος. Φαντάζομαι ότι θα με καταλάβουν όλοι, ότι τα γραφόμενά μου δεν είναι τίποτε άλλο παρά ένας βαθύς μου πόνος δια την γραμμήν και κοσμικήν αγάπην, δυστυχώς, του πατέρα μας κ. Αθηναγόρα. Όπως φαίνεται, αγάπησε μίαν άλλην γυναίκα μοντέρνα, που λέγεται Παπική Εκκλησία, διότι η Ορθόδοξος Μητέρα μας δεν του κάμνει καμμίαν εντύπωσι, επειδή είναι πολύ σεμνή. Αυτή η αγάπη, που ακούσθηκε από την Πόλι, βρήκε απήχησι σε πολλά παιδιά του, που την ζούν εις τας πόλεις. Άλλωστε αυτό είναι και το πνεύμα της εποχής μας: η οικογένεια να χάση το ιερό νόημά της από τέτοιου είδους αγάπες, που ως σκοπόν έχουν την διάλυσιν και όχι την ένωσιν.
Με μία τέτοια περίπου κοσμική αγάπη και ο Πατριάρχης μας φθάνει στη Ρώμη. Ενώ θα έπρεπε να δείξη αγάπη πρώτα σε μας τα παιδιά του και στη Μητέρα μας Εκκλησία, αυτός, δυστυχώς, έστειλε την αγάπη του πολύ μακριά. Το αποτέλεσμα ήταν να αναπαύση μεν όλα τα κοσμικά παιδιά, που αγαπούν τον κόσμον και έχουν την κοσμικήν αυτήν αγάπην, να κατασκανδαλίση όμως όλους εμάς, τα τέκνα της Ορθοδοξίας, μικρά και μεγάλα, που έχουν φόβο Θεού.
Μετά λύπης μου, από όσους φιλενωτικούς έχω γνωρίσει, δεν είδα να έχουν ούτε ψίχα πνευματική ούτε φλοιό. Ξέρουν, όμως, να ομιλούν για αγάπη και ενότητα, ενώ οι ίδιοι δεν είναι ενωμένοι με τον Θεόν, διότι δεν Τον έχουν αγαπήσει.
Θα ήθελα να παρακαλέσω θερμά όλους τους φιλενωτικούς αδελφούς μας: Επειδή το θέμα της ενώσεως των Εκκλησιών είναι κάτι το πνευματικόν και ανάγκην έχουμε πνευματικής αγάπης, ας το αφήσουμε σε αυτούς που αγαπήσανε πολύ τον Θεόν και είναι θεολόγοι, σαν τους Πατέρας της Εκκλησίας, και όχι νομολόγοι, που προσφέρανε και προσφέρουν ολόκληρο τον εαυτόν τους εις την διακονίαν της Εκκλησίας (αντί μεγάλης λαμπάδας), τους οποίους άναψε το πύρ της αγάπης του Θεού και όχι ο αναπτήρας του νεωκόρου. Ας γνωρίζωμεν ότι δεν υπάρχουν μόνον φυσικοί νόμοι, αλλά και πνευματικοί. Επομένως, η μέλλουσα οργή του Θεού δεν μπορεί να αντιμετωπισθή με συνεταιρισμόν αμαρτωλών (διότι διπλήν οργήν θα λάβωμεν), αλλά με μετάνοιαν και τήρησιν των εντολών του Κυρίου.
Επίσης, ας γνωρίσωμεν καλά ότι η Ορθόδοξος Εκκλησία μας δεν έχει καμμίαν έλλειψιν. Η μόνη έλλειψις, που παρουσιάζεται, είναι η έλλειψις σοβαρών Ίεραρχών και Ποιμένων με πατερικές αρχές. Είναι ολίγοι οι εκλεκτοί. Όμως, δεν είναι ανησυχητικόν. Η Εκκλησία είναι Εκκλησία του Χρίστου και Αυτός την κυβερνάει. Δεν είναι Ναός, που χτίζεται από πέτρες, άμμο και ασβέστη από ευσεβείς και καταστρέφεται με φωτιά βαρβάρων, αλλά είναι ο ίδιος ο Χριστός. «Και ο πεσών επί τον λίθον τούτον συνθλασθήσεται, εφ' ον δ' αν πέση λικμήσει αυτόν» (Ματθ. και 44-45). Ο Κύριος, όταν θα πρέπη, θά παρουσιάση τους Μάρκους τους Ευγενικούς και τους Γρηγόριους Παλαμάδες, δια να συγκεντρώσουν όλα τα κατασκανδαλισμένα αδέλφια μας, δια να ομολογήσουν την Ορθόδοξον Πίστιν, να στερεώσουν την Παράδοσιν και να δώσουν χαράν μεγάλην εις την Μητέρα μας.
Εις τους καιρούς μας βλέπομεν ότι πολλά πιστά τέκνα της Εκκλησίας μας, μοναχοί και λαϊκοί, έχουν, δυστυχώς, αποσχισθή από αυτήν, εξ αιτίας των φιλενωτικών. Έχω την γνώμην ότι δεν είναι καθόλου καλόν να αποχωριζώμεθα από την Εκκλησίαν κάθε φορά που θα πταίη ο Πατριάρχης. Αλλά από μέσα, κοντά στην Μητέρα Εκκλησία έχει καθήκον και υποχρέωσι ο καθένας ν' αγωνίζεται με τον τρόπον του. Το να διακόψη το μνημόσυνον του Πατριάρχου, να αποσχισθή και να δημιουργήση ιδικήν του Εκκλησίαν και να εξακολουθή να ομιλή υβρίζοντας τον Πατριάρχην, αυτό, νομίζω, είναι παράλογον.
Εάν δια την α ή την β λοξοδρόμησι των κατά καιρούς Πατριαρχών χωριζώμεθα και κάνωμε δικές μας Εκκλησίες - Θεός φυλάξει! - θα ξεπεράσωμε και τους Προτεστάντες ακόμη. Εύκολα χωρίζει κανείς και δύσκολα επιστρέφει. Δυστυχώς, έχουμε πολλές «εκκλησίες» στην εποχή μας. Δημιουργήθηκαν είτε από μεγάλες ομάδες η και από ένα άτομο ακόμη. Επειδή συνέβη στο καλύβι των (ομιλώ δια τα εν Αγίω Όρει συμβαίνοντα) να υπάρχη και ναός, ενόμισαν ότι μπορούν να κάνουν και δική τους ανεξάρτητη Εκκλησία. Εάν οι φιλενωτικοί δίνουν το πρώτο πλήγμα στην Εκκλησία, αυτοί, οι ανωτέρω, δίνουν το δεύτερο. Ας ευχηθούμε να δώση ο Θεός τον φωτισμόν Του σε όλους μας και εις τον Πατριάρχην μας κ. Αθηναγόραν, δια να γίνη πρώτον η ένωσις αυτών των «εκκλησιών», να πραγματοποιηθή η γαλήνη ανάμεσα στο σκανδαλισμένο ορθόδοξο πλήρωμα, η ειρήνη και η αγάπη μεταξύ των Ορθοδόξων Ανατολικών Εκκλησιών και κατόπιν ας γίνη σκέψις δια την ένωσιν μετά των άλλων «Ομολογιών», εάν και εφ' όσον ειλικρινώς επιθυμούν να ασπασθούν το Ορθόδοξον Δόγμα.
Θα ήθελα ακόμη να ειπώ ότι υπάρχει και μία τρίτη μερίδα μέσα εις την Εκκλησίαν μας. Είναι εκείνοι οι αδελφοί, που παραμένουν μεν πιστά τέκνα Αυτής, δεν έχουν όμως συμφωνίαν πνευματικήν αναμεταξύ τους. Ασχολούνται με την κριτικήν ο ένας του άλλου και όχι δια το γενικώτερον καλόν του αγώνος. Παρακολουθεί δε ο ένας τον άλλον (περισσότερον από τον έαυτόν του) εις το τι θα ειπή η τι θα γράψη, δια να τον κτυπήση κατόπιν αλύπητα. Ενώ ο ιδιος αν έλεγε η έγραφε το ίδιο πράγμα, θα το υπεστήριζε και με πολλές μάλιστα μαρτυρίες της Αγίας Γραφής και των Πατέρων. Το κακό που γίνεται είναι μεγάλο, διότι άφ' ενός μεν αδικεί τον πλησίον του, αφ' ετέρου δε και τον γκρεμίζει μπροστά στα μάτια των άλλων πιστών. Πολλές φορές σπέρνει και την απιστία στις ψυχές των αδυνάτων, διότι τους σκανδαλίζει. Δυστυχώς, μερικοί από εμάς έχουμε παράλογες απαιτήσεις από τους άλλους. Θέλουμε οι άλλοι να έχουν τον ίδιο με εμάς πνευματικόν χαρακτήρα. Όταν κάποιος άλλος δεν συμφωνή με τον χαρακτήρα μας, δηλαδή η είναι ολίγον επιεικής η ολίγον οξύς, αμέσως βγάζομε το συμπέρασμα ότι δεν είναι πνευματικός άνθρωπος. Όλοι χρειάζονται εις την Εκκλησίαν. Όλοι οι Πατέρες προσέφεραν τας υπηρεσίας των εις Αυτήν. Και οι ήπιοι χαρακτήρες και οι αυστηροί. Όπως δια το σώμα του ανθρώπου είναι απαραίτητα και τα γλυκά και τα ξινά και τα πικρά ακόμη ραδίκια (το καθένα έχει τις δικές του ουσίες και βιταμίνες), έτσι και δια το Σώμα της Εκκλησίας. Όλοι είναι απαραίτητοι. Ο ένας συμπληρώνει τον πνευματικόν χαρακτήρα του άλλου και όλοι είμεθα υποχρεωμένοι να ανεχώμεθα όχι μόνον τον πνευματικόν του χαρακτήρα, αλλά ακόμη και τις αδυναμίες, που έχει σαν άνθρωπος.
Και πάλιν έρχομαι να ζητήσω ειλικρινώς συγγνώμην από όλους, διότι ετόλμησα να γράψω. Εγώ είμαι ένας απλός μοναχός και το έργον μου είναι να προσπαθώ, όσο μπορώ, να απεκδύωμαι τον παλαιόν ανθρωπον και να βοηθώ τους άλλους και την Εκκλησίαν, μέσω του Θεού δια της προσευχής. Αλλ' επειδή έφθασαν μέχρι το ερημητήριό μου θλιβερές ειδήσεις δια την Αγίαν Όρθοδοξίαν μας, επόνεσα πολύ και εθεώρησα καλό να γράψω αυτά που ένοιωθα.
Ας ευχηθούμε όλοι να δώση ο Θεός την χάριν Του και ο καθένας μας ας βοηθήση με τον τρόπον του δια την δόξαν της Εκκλησίας μας.
Με πολύν σεβασμόν προς όλους Παΐσιος μοναχός
*Η ανωτέρω σοφή και διακριτική επιστολή του Γέροντος Παϊσίου του Αγιορείτου εστάλη στον π. Χαράλαμπο Βασιλόπουλο το 1969.
.................
Την ανάγκη που υπήρχε να καταδικάσει η Σύνοδος της Κρήτης τις δύο αιρέσεις, του Οικουμενισμού και του παπισμού, τονίζει σε επιστολή του προς τους ιερείς της μητροπολιτικής του περιφέρειας ο Μητροπολίτης Γόρτυνος Ιερεμίας, σημειώνοντας με θλίψη πως κάτι τέτοιο δεν έγινε, αντιθέτως ονόμασε τις αιρέσεις «Εκκλησίες»…Εκφράζει δε την απορία του και για τη στάση της Ελλαδικής Εκκλησίας της οποίας η ορθοδοξότατη-όπως την χαρακτήρισε-άποψη της Ιεραρχίας του Μαϊου υπέστη παραλλαγή! Τονίζει πως η έκφραση «ετερόδοξες Εκκλησίες» σημαίνει «αιρετικές» και συμπληρώνει πως είναι φράση που διευκολύνει την αίρεση και παναίρεση του Οικουμενισμού.
--------------------------------------------------------
Του μητροπολίτη Γόρτυνος Ιερεμία για την πρόσφατη Σύνοδο του Κολυμπαρίου.
Αγαπητοί συλλειτουργοί αδελφοί Ιερείς,
Έγινε στις 19-26 Ιουνίου στο Κολυμπάρι της Κρήτης η Πανορθόδοξη Αγία και Μεγάλη Σύνοδος, όπως ονομάστηκε. Γνωρίζω το ενδιαφέρον Σας για να μάθετε τα σχετικά με την Σύνοδο αυτή, γιατί με ερωτούσατε σε κατ᾽ ιδίαν συναντήσεις, αλλά σας έλεγα ότι θα απαντήσω σε όλους σας με μία γενική απάντηση. Αυτό πράττω τώρα κατά καθήκον και υποχρέωσή μου ως Επίσκοπός σας.
1. Κατά πρώτον έχω να πω αυτό που ξέρετε ότι η Εκκλησία μας εκφράζεται συνοδικά. Και σείς οι Ιερείς με το ποίμνιό σας, τους λαικούς χριστιανούς, κάνετε Σύνοδο και τι… Σύνοδο!… «Θεία Λειτουργία» λέγεται η Σύνοδος αυτή και λέγεται έτσι επειδή είναι έργο του «λείτους», δηλαδή, του λαού. Το γνωρίζετε ότι χωρίς το λαικό στοιχείο δεν μπορείτε να τελέσετε θεία Λειτουργία. Αυτή η Σύνοδος, η θεία Λειτουργία, είναι πραγματικά «Αγία και Μεγάλη». «Αγία», γιατί σ᾽ αυτήν με την ιδική σας δέηση, του Ιερέα την δέηση, την οποία συνοδεύουν και οι πιστοί χριστιανοί με το «Σε υμνούμεν…», έρχεται το Άγιο Πνεύμα, όχι μόνο στα Δώρα, που είναι πάνω στο άγιο Θυσιαστήριο, για να τα μεταβάλει σε Σώμα και Αίμα Χριστού, αλλά και σε όλη την Σύναξη (την Σύνοδο) των πιστών. Έτσι λέγεται στην ευχή του Καθαγιασμού: «Κατάπεμψον το Πνεύμα Σου το Άγιον εφ᾽ ημάς και επί τα προκείμενα δώρα ταύτα». Και είναι «Μεγάλη» Σύνοδος η θεία Λειτουργία, γιατί παρά το ότι στα χωριά σας μπορεί να έχετε εκκλησίασμα με πέντε γιαγιές, όμως στην θεία Λειτουργία παραστέκουν «χιλιάδες αρχαγγέλων και μυριάδες αγγέλων…», όπως το λέγουμε στην σχετική ευχή.
Πάντοτε, λοιπόν, η Εκκλησία κάνει Συνόδους και μάλιστα άργησε κατά πολύ στα τελευταία χρόνια να συνέλθει σε Σύνοδο. Γι᾽ αυτό και χαρήκαμε πολύ όταν ακούσαμε ότι ο Οικουμενικός Πατριάρχης μας κ. ΒΑΡΘΟΛΟΜΑΙΟΣ συγκροτεί Πανορθόδοξο Σύνοδο. Έγινε η Σύνοδος, στην Οποία την Ελλαδική μας Εκκλησία εξεπροσώπευσε ο Αρχιεπίσκοπός μας με είκοσι πέντε περίπου Αρχιερείς, ιερά Αντιπροσωπία αυτή όλης της Ιεραρχίας της Εκκλησίας της Ελλάδος, την Οποία συνοδεύσαμε όλοι μας με την προσευχή μας και την αγωνία μας.
Ακούστηκαν πολλά, θετικά και αρνητικά, για τα λεχθέντα και γραφέντα στην Σύνοδο αυτή και καταθέτω και εγώ τώρα, ως Επίσκοπος της Ελλαδικής Εκκλησίας, ελεύθερα και ενσυνείδητα και την ιδική μου γνώμη.
1. Κατά πρώτον έχω να πω αυτό που ξέρετε ότι η Εκκλησία μας εκφράζεται συνοδικά. Και σείς οι Ιερείς με το ποίμνιό σας, τους λαικούς χριστιανούς, κάνετε Σύνοδο και τι… Σύνοδο!… «Θεία Λειτουργία» λέγεται η Σύνοδος αυτή και λέγεται έτσι επειδή είναι έργο του «λείτους», δηλαδή, του λαού. Το γνωρίζετε ότι χωρίς το λαικό στοιχείο δεν μπορείτε να τελέσετε θεία Λειτουργία. Αυτή η Σύνοδος, η θεία Λειτουργία, είναι πραγματικά «Αγία και Μεγάλη». «Αγία», γιατί σ᾽ αυτήν με την ιδική σας δέηση, του Ιερέα την δέηση, την οποία συνοδεύουν και οι πιστοί χριστιανοί με το «Σε υμνούμεν…», έρχεται το Άγιο Πνεύμα, όχι μόνο στα Δώρα, που είναι πάνω στο άγιο Θυσιαστήριο, για να τα μεταβάλει σε Σώμα και Αίμα Χριστού, αλλά και σε όλη την Σύναξη (την Σύνοδο) των πιστών. Έτσι λέγεται στην ευχή του Καθαγιασμού: «Κατάπεμψον το Πνεύμα Σου το Άγιον εφ᾽ ημάς και επί τα προκείμενα δώρα ταύτα». Και είναι «Μεγάλη» Σύνοδος η θεία Λειτουργία, γιατί παρά το ότι στα χωριά σας μπορεί να έχετε εκκλησίασμα με πέντε γιαγιές, όμως στην θεία Λειτουργία παραστέκουν «χιλιάδες αρχαγγέλων και μυριάδες αγγέλων…», όπως το λέγουμε στην σχετική ευχή.
Πάντοτε, λοιπόν, η Εκκλησία κάνει Συνόδους και μάλιστα άργησε κατά πολύ στα τελευταία χρόνια να συνέλθει σε Σύνοδο. Γι᾽ αυτό και χαρήκαμε πολύ όταν ακούσαμε ότι ο Οικουμενικός Πατριάρχης μας κ. ΒΑΡΘΟΛΟΜΑΙΟΣ συγκροτεί Πανορθόδοξο Σύνοδο. Έγινε η Σύνοδος, στην Οποία την Ελλαδική μας Εκκλησία εξεπροσώπευσε ο Αρχιεπίσκοπός μας με είκοσι πέντε περίπου Αρχιερείς, ιερά Αντιπροσωπία αυτή όλης της Ιεραρχίας της Εκκλησίας της Ελλάδος, την Οποία συνοδεύσαμε όλοι μας με την προσευχή μας και την αγωνία μας.
Ακούστηκαν πολλά, θετικά και αρνητικά, για τα λεχθέντα και γραφέντα στην Σύνοδο αυτή και καταθέτω και εγώ τώρα, ως Επίσκοπος της Ελλαδικής Εκκλησίας, ελεύθερα και ενσυνείδητα και την ιδική μου γνώμη.
2. Όπως γνωρίζουμε από την ιστορία των Συνόδων της Εκκλησίας μας, αδελφοί μου Ιερείς, μία Σύνοδος συνέρχεται για να καταδικάσει μία αίρεση και για να διευθετήσει βεβαίως διάφορα θέματα τάξεως και πορείας της Εκκλησίας μας. Αλλά κυρίως η Εκκλησία μας μεριμνά ιδιαίτερα για την πίστη των τέκνων της, την οποία διατυπώνει σαφώς στις Συνόδους Της, διαχωρίζοντάς την από την πλάνη και την αίρεση.
Ακούεται ήδη από πολλά έτη για την αίρεση του Οικουμενισμού, ένα θρησκευτικό κατασκεύασμα, που θέλει την ενότητα όλων, παρά την διαφορετικότητα των δογμάτων. Το βάθος της αιρέσεως αυτής είναι στο συγκρητισμό της Παλαιάς Διαθήκης, τον οποίον επολέμησαν με πάθος οι Προφήτες της. Ναί! Οι αγώνες των Προφητών της Παλαιάς Διαθήκης είναι αγώνες κατά του Οικουμενισμού. Από την αίρεση δε αυτή, την οποίαν οι γνώστες της την λέγουν, ορθώς, «παναίρεση», έχουν επηρεαστεί και πολλοί ιδικοί μας ορθόδοξοι. Μάλιστα δε λέγουν ότι υπάρχουν και κληρικοί, ανωτέρας μάλιστα βαθμίδος, οι οποίοι ενθουσιάζονται από τα οικουμενιστικά κινήματα και τα υποστηρίζουν στους λόγους τους. Πάμπολλοι χριστιανοί μας είναι σκανδαλισμένοι από τα ακουόμενα οικουμενιστικά συνθήματα.
Ακούεται ήδη από πολλά έτη για την αίρεση του Οικουμενισμού, ένα θρησκευτικό κατασκεύασμα, που θέλει την ενότητα όλων, παρά την διαφορετικότητα των δογμάτων. Το βάθος της αιρέσεως αυτής είναι στο συγκρητισμό της Παλαιάς Διαθήκης, τον οποίον επολέμησαν με πάθος οι Προφήτες της. Ναί! Οι αγώνες των Προφητών της Παλαιάς Διαθήκης είναι αγώνες κατά του Οικουμενισμού. Από την αίρεση δε αυτή, την οποίαν οι γνώστες της την λέγουν, ορθώς, «παναίρεση», έχουν επηρεαστεί και πολλοί ιδικοί μας ορθόδοξοι. Μάλιστα δε λέγουν ότι υπάρχουν και κληρικοί, ανωτέρας μάλιστα βαθμίδος, οι οποίοι ενθουσιάζονται από τα οικουμενιστικά κινήματα και τα υποστηρίζουν στους λόγους τους. Πάμπολλοι χριστιανοί μας είναι σκανδαλισμένοι από τα ακουόμενα οικουμενιστικά συνθήματα.
Ως αίρεση πάλι φέρεται και ο Παπισμός. Επειδή, λοιπόν, λόγω των φιλοοικουμενιστών και των φιλοπαπικών κληρικών και λαικών χριστιανών μας, υπάρχει σύγχυση στον ορθόδοξο χώρο, θα έπρεπε – έτσι το περιμέναμε – η Σύνοδος του Κολυμπαρίου της Κρήτης, με το κύρος της, να ξεκαθαρίσει τα πράγματα και να ομιλήσει καθαρά περί των δύο αυτών αιρέσεων της εποχής μας και να αποτρέψει τον πιστό ορθόδοξο λαό από αυτές. Δεν το έπραξε, παρά το ότι το εζήτησαν προσυνοδικά μετά πολλής επιμονής και παρακλήσεως πολλοί, κληρικοί και λαικοί. Βέβαια οι πιστοί ορθόδοξοι γνωρίζουν ότι ο Παπισμός είναι αίρεση, γιατί έχουμε περί αυτού τις μαρτυρίες των αγίων Πατέρων μας και μάλιστα του μεγάλου Πατρός, του αγίου Γρηγορίου του Παλαμά· και για τον Οικουμενισμό πάλι γνωρίζουν οι πιστοί ότι είναι παναίρεση, αλλά λόγω του επικειμένου κινδύνου και της διαφυλάξεως λοιπόν του πιστού λαού, θα περιμέναμε την καταδίκη του Παπισμού και του Οικουμενισμού από την Σύνοδο της Κρήτης. Δεν το είδαμε.
3. Αλλά, παραδόξως, δεν φαίνεται η Σύνοδος της Κρήτης να καταδικάζει αίρεσίν τινα, ούτε να ομιλεί περί αιρέσεων, αντίθετα μάλιστα τις αιρέσεις καλεί «Εκκλησίας». Εδώ, ευλαβέστατοι Ιερείς μου, θα σταθώ, για να κάνω μια ξεκαθάριση του όρου «Εκκλησία». Είναι μια λέξη που σημαίνει γενικά την συγκέντρωση, την συνάθροιση, την σύναξη των ανθρώπων. Εχρησιμοποιείτο από παλαιά η λέξη αυτή· έτσι και οι παλαιοί έλεγαν «εκκλησία του Δήμου». Ο χριστιανισμός από την αρχή, για να δηλώσει την πίστη του και να εκφράσει αυτό που έκανε, έλαβε άφοβα και ελεύθερα κοσμικές και πολιτικές εκφράσεις, όπως τις λέξεις «κράτος», βασιλεία», «δύναμις», που τις ακούμε και στην θεία λατρεία («Ότι Σον το κράτος και Σού εστιν η βασιλεία και η δύναμις και η δόξα…»). Την σχέση μας όμως με τον Θεό την εκφράζουμε με την λέξη «πίστη» ή ακόμη καλύτερα με την λέξη «εκκλησία». Όχι με την λέξη «θρησκεία». Όταν λέγουμε «πίστη» εννοούμε όλο το βίωμά μας, όλη την σχέση μας με τον Θεό. Εννοούμε όλη την ιερή μας οικογένεια, που την λέγουμε και «Εκκλησία». Όταν λέγει ο αδελφόθεος Ιάκωβος «η ευχή της πίστεως σώσει τον κάμνοντα» (Ιακ. 5,15), δεν εννοεί την προσευχή που γίνεται με πίστη, αλλά την προσευχή που κάνει η Εκκλησία (αυτή λέγεται «πίστη»), γι᾽ αυτό και έχει την δύναμη να σώζει. Όταν προσεύχεται η Εκκλησία εν Μυστηρίω οπωσδήποτε ακούεται, έστω και αν είναι αμαρτωλός ο τελών το Μυστήριο Ιερεύς. Το ίδιο σημαίνει και η έκφραση «πάντες απολαύετε του συμποσίου της πίστεως» = της Εκκλησίας το συμπόσιο, που είναι η Θεία Ευχαριστία. Αλλά η έκφραση «εκκλησία» είναι ακόμη πιο βαθειά και πιο ιερή για να δηλώσει την Οικογένεια του Θεού. Ο Υιός του Θεού, πατέρες και αδελφοί μου, σαρκώθηκε και ήλθε στον κόσμο για να κάνει την Οικογένειά Του, ήτις εστίν η Εκκλησία. Η Εκκλησία δε είναι Μυστήριο και δεν μπορεί να ορισθεί με ορισμούς. Νοούμε όμως και γευόμεθα το μυστήριο αυτό της Εκκλησίας (ο καθένας ανάλογα με την καθαρότητά του) στην Θεία Λειτουργία· γι᾽ αυτό και ο άγιος Ιγνάτιος ο θεοφόρος λέγει ότι Εκκλησία είναι το «Θυσιαστήριον», η Αγία Τράπεζα δηλαδή, πάνω στην Οποία τελείται η Θεία Λειτουργία. Αφού λοιπόν αυτό, η Θεία Λειτουργία, είναι Εκκλησία, δεν μπορεί να μετέχουν σ᾽ Αυτήν όσοι δεν μετέχουν στην Θεία Ευχαριστία.
Και επειδή με τους Καθολικούς, τους Προτεστάντες και τους άλλους ετεροδόξους χριστιανούς δεν μπορούμε να κοινωνήσουμε μαζί, άρα αυτοί δεν δικαιούνται να ονομάζονται με τον ιερό όρο «Εκκλησία». Αυτοί είναι απλώς θρησκευτικές κοινότητες. Και όμως η Σύνοδος της Κρήτης τις εκάλεσε «Εκκλησίας». Βέβαια, όπως μας είπαν στην Ιεραρχία του Νοεμβρίου και οι Πατέρες Αρχιερείς της Ελλαδικής μας Εκκλησίας, οι μετασχόντες στην Σύνοδο, ο όρος «Εκκλησία», που ελέχθη για τους ετεροδόξους, δεν χρησιμοποιήθηκε με την κυρία του, την δογματική έννοια, αλλά χρησιμοποιήθηκε καταχρηστικώς, με την έννοια της θρησκευτικής κοινότητος. Ναί, αλλά ημείς στα θεολογικά κείμενά μας και τις θεολογικές εκφράσεις μας έχουμε άλλη έννοια περί «Εκκλησίας», αυτήν που παρουσιάσαμε παραπάνω. Και επειδή λοιπόν πρόκειται περί κειμένων Αγίας και Μεγάλης Συνόδου, πρέπει να είμεθα πολύ ακριβείς στις εκφράσεις μας.
Μετά από μας θα έλθουν άλλοι και άλλοι και θα βρούν έτοιμη την χρήση της έκφρασης «Εκκλησία» για τους αιρετικούς και θα την χρησιμοποιήσουν λοιπόν αυτοί περί των αιρετικών ελευθεριώτερον, με την σωστή μάλιστα δικαιολογία ότι η έκφραση χρησιμοποιήθηκε προηγουμένως από Σύνοδο. Διά τούτο και πολύ δικαίως έγινε εξέγερση ισχυρών θεολόγων κατά της εκφράσεως αυτής, το να ονομασθούν οι ετερόδοξοι «Εκκλησίες», και θεώρησαν αυτήν λίαν ημαρτημένη διά συνοδικό μάλιστα κείμενο.
4. Αλλά ημείς οι Αρχιερείς κατά την Ιεραρχίαν του Μαίου ε.ε. δεν είχαμε διατυπώσει τοιαύτη λανθασμένη έκφραση. Γιατί λοιπόν παρηλλάγη το κείμενό μας; Το ιδικό μας κείμενο της απόφασης της Ιεραρχίας του Μαίου έλεγε: «Η Ορθόδοξη Εκκλησία γνωρίζει την ιστορικήν ύπαρξιν άλλων Χριστιανικών Ομολογιών και Κοινοτήτων μη ευρισκομένων εν κοινωνία μετ᾽ αυτής». Η πρόταση αυτή είναι ορθοδοξοτάτη. Έγινε αποδεκτή από όλη την Ιεραρχία μας και αυτήν την πρόταση ώφειλε η Αντιπροσωπία μας να υποστηρίξει και να μην παραλλάξει στην Σύνοδο. Όμως η πρόταση παρηλλάγη στην εξής: «Η Ορθόδοξος Εκκλησία αποδέχεται την ιστορικήν ονομασίαν των μη ευρισκομένων εν κοινωνία μετ᾽ αυτής άλλων ετεροδόξων Χριστιανικών Εκκλησιών και Ομολογιών». Η φράση αυτή είναι ημαρτημένη διά τον λόγον που είπαμε, ότι δηλαδή σ᾽ αυτήν ονομάζονται οι ετερόδοξοι ως «Εκκλησίες». Η έκφραση «ετερόδοξες Εκκλησίες» σημαίνει «αιρετικές». Και αφού λοιπόν είναι αιρετικές οι «εκκλησίες» αυτές, πως τις αποκαλούμε «αδελφές»; Αλλά ο ισχυρός θεολογικός νούς του καλού Ποιμένος της αγαπημένης μου πατρίδος, ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Ναυπάκτου κ. Ιερόθεος, αποκαλεί την έκφραση αυτή σαφώς «αντορθόδοξη»!
Θα προσπαθήσω, Πατέρες, να σας εξηγήσω με απλότητα το αντορθόδοξο πράγματι της έκφρασης «ετερόδοξες Εκκλησίες» με βάση την ερμηνεία του αγίου Ναυπάκτου: Είναι μία έκφραση αντιφατική. Η Εκκλησία έχει την πάσα αλήθεια και δεν μπορεί να πλανάται. Αν πλανάται δεν είναι Εκκλησία. Η αίρεση είναι πλάνη. Το να λέγουμε λοιπόν «ετερόδοξες Εκκλησίες», το να συνάπτουμε, δηλαδή, αυτά τα δύο αντίθετα, σημαίνει ότι δεχόμεθα πλάνη στην Εκκλησία και αλήθεια στην αίρεση! Τραγέλαφος! Ναί, αυτό σημαίνει η έκφραση «ετερόδοξες Εκκλησίες». Ομολογώ όμως ότι η Αντιπροσωπεία της Ιεραρχίας μας διατυπώνοντας την έκφραση «ετερόδοξες Εκκλησίες» και δεχομένη αυτήν η Σύνοδος της Κρήτης, δεν ήθελε να εκφράσει την παραπάνω κακοδοξία, αλλά όλοι γνωρίζουμε ότι σε Συνοδικά κείμενα πρέπει να υπάρχει η ακρίβεια και η σαφήνεια. Δεν επιτρέπεται σε Συνοδικά κείμενα τοιαύτες κακόδοξες εκφράσεις.
Το πράγμα, κατά την έρευνα του αγίου Ναυπάκτου, έχει μία προιστορία. Στην «Λουκάρειο Ομολογία», που εγράφη ή υιοθετήθηκε από τον Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως Κύριλλο Λούκαρη, λέγεται κάπου ότι η Εκκλησία στην πορεία της μπορεί να πλανηθεί και αντί για την αλήθεια να πεί ψεύδος. Λέγει επί λέξει η σχετική πρόταση: «Αληθές και βέβαιόν εστιν εν τη οδώ δύνασθαι αμαρτάνειν την Εκκλησίαν και αντί της αληθείας το ψεύδος εκλέγεσθαι». Το νόημα της πλάνης της προτάσεως αυτής του Κυρίλλου Λουκάρεως διατυπώνεται ακριβώς με την έκφραση «ετερόδοξες Εκκλησίες» του κειμένου της Συνόδου της Κρήτης, κατά παραποίηση της πρώτης ορθοδοξοτάτης εκφράσεως της Ιεραρχίας μας.
Το πράγμα, κατά την έρευνα του αγίου Ναυπάκτου, έχει μία προιστορία. Στην «Λουκάρειο Ομολογία», που εγράφη ή υιοθετήθηκε από τον Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως Κύριλλο Λούκαρη, λέγεται κάπου ότι η Εκκλησία στην πορεία της μπορεί να πλανηθεί και αντί για την αλήθεια να πεί ψεύδος. Λέγει επί λέξει η σχετική πρόταση: «Αληθές και βέβαιόν εστιν εν τη οδώ δύνασθαι αμαρτάνειν την Εκκλησίαν και αντί της αληθείας το ψεύδος εκλέγεσθαι». Το νόημα της πλάνης της προτάσεως αυτής του Κυρίλλου Λουκάρεως διατυπώνεται ακριβώς με την έκφραση «ετερόδοξες Εκκλησίες» του κειμένου της Συνόδου της Κρήτης, κατά παραποίηση της πρώτης ορθοδοξοτάτης εκφράσεως της Ιεραρχίας μας.
Η Σύνοδος όμως της Κωνσταντινουπόλεως του έτους 1638 αναθεμάτισε τον Πατριάρχη Κύριλλο Λούκαρη για την παραπάνω αντορθόδοξη έκφρασή του, ότι δύναται η Εκκλησία να αμαρτήσει και να πλανηθεί. Πάντως η λανθασμένη έκφραση «ετερόδοξες Εκκλησίες» θα παραμείνει τώρα, αν αναγνωρισθεί η Συνοδος της Κρήτης, ως επίσημα γραμμένη σε κείμενό της και θα χρησιμοποιείται ευ και καλώς και λίαν ελευθέρως ως επιτρεπτή και έγκυρη. Όπως μας είναι γνωστό, η λέξη Εκκλησία δόθηκε για πρώτη φορά σε χριστιανούς που βρίσκονται έξω απ᾽ αυτήν τον 20ο αι. με το διάγγελμα του Οικουμενικού Πατριάρχου του έτους 1920.
Ο Σεβασμιώτατος άγιος Ναυπάκτου εις κείμενόν του προς την Ιεραρχία του Νοεμβρίου ε.ε. παραπονείται δικαίως διά το ότι η νέα πρόταση με την εσφαλμένη έκφραση δεν εμελετήθη από την Αντιπροσωπεία της Ιεραρχίας μας, αλλά έγινε «κατά την διάρκεια της νύκτας της Παρασκευής προς Σάββατο», χαρακτηρίζει δε τον μεν συντάκτη της πρότασης ότι «δεν γνωρίζει την δογματική της Ορθοδόξου Καθολικής Εκκλησίας», την δε επίμαχο φράση «διπλωματική και όχι θεολογική».
Είναι φράση που διευκολύνει την αίρεση και παναίρεση του Οικουμενισμού, λέγουμε ημείς.
Ο Σεβασμιώτατος άγιος Ναυπάκτου εις κείμενόν του προς την Ιεραρχία του Νοεμβρίου ε.ε. παραπονείται δικαίως διά το ότι η νέα πρόταση με την εσφαλμένη έκφραση δεν εμελετήθη από την Αντιπροσωπεία της Ιεραρχίας μας, αλλά έγινε «κατά την διάρκεια της νύκτας της Παρασκευής προς Σάββατο», χαρακτηρίζει δε τον μεν συντάκτη της πρότασης ότι «δεν γνωρίζει την δογματική της Ορθοδόξου Καθολικής Εκκλησίας», την δε επίμαχο φράση «διπλωματική και όχι θεολογική».
Είναι φράση που διευκολύνει την αίρεση και παναίρεση του Οικουμενισμού, λέγουμε ημείς.
5. Στο τελικό κείμενο της Αντιπροσωπείας της Ιεραρχίας μας, όπως έχει επισημανθεί πάλι από τον Σεβασμιώτατο άγιο Ναυπάκτου, υπάρχει και άλλο σοβαρό δογματικό και εκκλησιολογικό λάθος.Γράφει το κείμενο: «Κατά την οντολογικήν φύσιν της Εκκλησίας, η ενότης αυτής είναι αδύνατον να διαταραχθή. Παρά ταύτα, η Ορθόδοξος Εκκλησία αποδέχεται την ιστορικήν ονομασίαν των μη ευρισκομένων μετ᾽ αυτής άλλων ετεροδόξων χριστιανικών Εκκλησιών και Ομολογιών». Και την πρώτη πρόταση του κειμένου αυτού ο άγιος Ναυπάκτου πάλι την ευρίσκει «κακόδοξον και αντορθόδοξον». Ναί! Είναι τοιαύτη η πρόταση αυτή γιατί εκφράζει την προτεσταντική άποψη περί αοράτου και ορατής Εκκλησίας.
Όταν ο Λούθηρος και οι μετ᾽ αυτόν Καλβίνος και Σβίγγλιος αποσπάστηκαν από την Ρώμη, για να μη νομισθεί ότι είναι έξω από την Εκκλησία, ανέπτυξαν την θεωρία περί αοράτου και ορατής Εκκλησίας. Η αόρατη Εκκλησία, στην οποία ανήκαν πλέον αυτοί, ήταν κατ᾽ αυτούς ενωμένη, ενώ οι επί γης ορατές Εκκλησίες (σε μια απ᾽ αυτές – της Ρώμης – ανήκαν πρώτα αυτοί) είναι διεσπασμένες και προσπαθούν και αγωνίζονται να βρούν την ενότητά τους. Και ο ιδικός μας ορθόδοξος θεολόγος Λόσσκυ ελέγχοντας την προτεσταντική αυτή εκκλησιολογία, η οποία χωρίζει την Εκκλησία σε ορατή και αόρατη, την παραλληλίζει με την αίρεση του Νεστορίου, ο οποίος εχώρισε την θεία από την ανθρώπινη φύση στο Πρόσωπο του Χριστού. Από την θεωρία αυτή των Προτεσταντών περί ορατής και αοράτου Εκκλησίας, η οποία υπόκειται στην έκφραση του Συνοδικού κειμένου που κρίνουμε, «ξεκινούν – λέγει ο άγιος Ναυπάκτου – άλλες θεωρίες, όπως η θεωρία των κλάδων, η βαπτισματική θεολογία και η αρχή της περιεκτικότητος». Άρα, … πρέπει πολύ να προσέξουμε.
Αλλά και η έκφραση του κειμένου της Συνόδου «κατά την οντολογικήν φύσιν της Εκκλησίας…», είναι περίεργη. Θα πάω τώρα λίγο αλλού το θέμα, πατέρες, για να νοήσετε την πλάνη της έκφρασης. Σας ερωτώ, συλλειτουργοί μου αδελφοί: Γιατί το θαύμα της Θείας Ευχαριστίας το καλούμε «μεταβολή» των θείων Δώρων και όχι «μετουσίωση»; Γιατί η έκφραση «μετουσίωση» υπενθυμίζει την θεωρία του Πλάτωνα και του Αριστοτέλη περί των ιδεών, περί των αρχετύπων, που είναι κατ᾽ αυτούς η ουσία των επί γης πραγμάτων. Έτσι ο όρος «μετουσίωση» για την έκφραση της θείας Ευχαριστίας δηλώνει ότι μεταβάλλονται όχι αυτά τα ίδια τα είδη του άρτου και του οίνου, αλλά τα άνω αρχέτυπά τους, οι ιδέες. Γι᾽ αυτό και εμείς, επαναλαμβάνω, το θαύμα της Θείας Λειτουργίας το καλούμε «μεταβολή» και «όχι μετουσίωση». Ομοίως τώρα και η έκφραση «οντολογική ενότητα της Εκκλησίας» μας παραπέμπει κάπως σ᾽ αυτήν την θεωρία του Πλάτωνα και του Αριστοτέλη και γι᾽ αυτό δεν πρέπει να την χρησιμοποιούμε περί της Εκκλησίας, μήπως μας κατηγορήσουν ότι με την έκφραση αυτή προτεσταντίζουμε· ότι θέλουμε τάχα να δηλώσουμε με την έκφραση αυτή την πραγματική ενότητα της αόρατης Εκκλησίας, έναντι της επί γης ορατής. Σ᾽ αυτό πιθανόν να δώσει αφορμή και το αμέσως ακολουθούν «παρά ταύτα» στην συνέχεια του λόγου.
Αλλά και η έκφραση του κειμένου της Συνόδου «κατά την οντολογικήν φύσιν της Εκκλησίας…», είναι περίεργη. Θα πάω τώρα λίγο αλλού το θέμα, πατέρες, για να νοήσετε την πλάνη της έκφρασης. Σας ερωτώ, συλλειτουργοί μου αδελφοί: Γιατί το θαύμα της Θείας Ευχαριστίας το καλούμε «μεταβολή» των θείων Δώρων και όχι «μετουσίωση»; Γιατί η έκφραση «μετουσίωση» υπενθυμίζει την θεωρία του Πλάτωνα και του Αριστοτέλη περί των ιδεών, περί των αρχετύπων, που είναι κατ᾽ αυτούς η ουσία των επί γης πραγμάτων. Έτσι ο όρος «μετουσίωση» για την έκφραση της θείας Ευχαριστίας δηλώνει ότι μεταβάλλονται όχι αυτά τα ίδια τα είδη του άρτου και του οίνου, αλλά τα άνω αρχέτυπά τους, οι ιδέες. Γι᾽ αυτό και εμείς, επαναλαμβάνω, το θαύμα της Θείας Λειτουργίας το καλούμε «μεταβολή» και «όχι μετουσίωση». Ομοίως τώρα και η έκφραση «οντολογική ενότητα της Εκκλησίας» μας παραπέμπει κάπως σ᾽ αυτήν την θεωρία του Πλάτωνα και του Αριστοτέλη και γι᾽ αυτό δεν πρέπει να την χρησιμοποιούμε περί της Εκκλησίας, μήπως μας κατηγορήσουν ότι με την έκφραση αυτή προτεσταντίζουμε· ότι θέλουμε τάχα να δηλώσουμε με την έκφραση αυτή την πραγματική ενότητα της αόρατης Εκκλησίας, έναντι της επί γης ορατής. Σ᾽ αυτό πιθανόν να δώσει αφορμή και το αμέσως ακολουθούν «παρά ταύτα» στην συνέχεια του λόγου.
6. Δεν σας είπα, πατέρες μου Ιερείς, για όλα τα θέματα της Συνόδου της Κρήτης, αλλά για ένα μόνο, το πιο σοβαρό ίσως, γιατί είναι εκκλησιολογικό. Για το κείμενο της Συνόδου, στο οποίο αναφέρεται το θέμα αυτό που σας έθιξα, το επιγραφόμενο «Σχέσις της Ορθοδόξου Εκκλησίας προς τον λοιπόν χριστιανικόν κόσμον», ο λόγιος Σεβασμιώτατος άγιος Ναυπάκτου λέγει επί λέξει στην κατάθεσή του στα Πρακτικά της Συνεδριάσεως της Ιεραρχίας της Εκκλησίας της Ελλάδος του μηνός Νοεμβρίου ε.ε.: «Εκείνο που μπορώ να πω είναι ότι το κείμενο αυτό όχι μόνον δεν είναι θεολογικό, αλλά συγχρόνως δεν είναι καθαρό, δεν έχει καθαρές προοπτικές και βάσεις, είναι διπλωματικό. Όπως έχει γραφή, διακρίνεται από μία διπλωματική δημιουργική ασάφεια. Και ως διπλωματικό κείμενο δεν ικανοποιεί ούτε τους Ορθοδόξους ούτε τους ετεροδόξους». «Το κείμενο έχει πολλά προβλήματα, παρά τις μερικές γενικές καλές διατυπώσεις. Μάλιστα, όταν δημοσιευθούν τα Πρακτικά της Συνόδου, όπου αποτυπώνονται οι αυθεντικές απόψεις αυτών που αποφάσισαν και υπέγραψαν τα κείμενα, τότε θα φανή καθαρά ότι στην Σύνοδο κυριαρχούσαν η θεωρία των κλάδων, η βαπτισματική θεολογία και κυρίως η αρχή της περιεκτικότητος, δηλαδή η διολίσθηση από την αρχή της αποκλειστικότητος στην αρχή της περιεκτικότητος». «Πολλοί κατάλαβαν ότι το κείμενο αυτό γράφτηκε και αποφασίσθηκε εν σπουδή και δεν είναι ολοκληρωμένο, αφού μάλιστα υπογραφόταν από τους Αρχιερείς την Κυριακή το πρωί, κατά την διάρκεια της θείας Λειτουργίας»!…
Οι περικοπές αυτές του Σεβασμιωτάτου κ. Ιεροθέου είναι πολύ σημαντικές και πρέπει να ληφθούν σοβαρά υπ᾽ όψιν και να μην παραθεωρηθούν.
Οι περικοπές αυτές του Σεβασμιωτάτου κ. Ιεροθέου είναι πολύ σημαντικές και πρέπει να ληφθούν σοβαρά υπ᾽ όψιν και να μην παραθεωρηθούν.
7. Μας ερωτούν πολλοί: Θα αναγνωρίσουμε την Σύνοδο αυτή; Αυτό θα αποφασισθεί από όλους τους Ιεράρχας της Ελλαδικής μας Εκκλησίας. Ο Αρχιεπίσκοπός μας πάντως κ. ΙΕΡΩΝΥΜΟΣ παρέχει άνεση λόγου για κάθε εκφραζομένη άποψη και είναι δεκτικός όλων των θέσεων. Τον ευχαριστούμε γι᾽ αυτό. Πάντως από την ιστορία των Συνόδων γνωρίζουμε ότι στις Οικουμενικές Συνόδους γίνονταν πολλές Συνεδριάσεις για πολλά χρόνια. Η Εκκλησία της Ρουμανίας αποφάσισε ότι τα κείμενα της Συνόδου στο Κολυμπάρι της Κρήτης μπορεί να διαφοροποιηθούν σε μερικά σημεία και να αναπτυχθούν από μία μελλοντική Αγία και Μεγάλη Σύνοδο της Εκκλησίας μας και να τελειοποιηθούν και να έχουν έτσι μία πανορθόδοξη συμφωνία. Γιατί τώρα στην Σύνοδο της Κρήτης δεν συμμετείχαν τέσσερα Πατριαρχεία, της Αντιοχείας, της Ρωσίας, της Βουλγαρίας και της Γεωργίας. Έτσι συνέβαινε στην ιστορία των Συνόδων, ξαναλέμε. Γίνονταν πολλές συνεδριάσεις που κρατούσαν πολλά χρόνια. Και οι Συνεδριάσεις αυτές θεωρούνταν έπειτα ως μία Σύνοδος.
8. Ίσως, πατέρες Ιερείς, να σας φαίνονται λεπτομερή και κάπως περίεργα αυτά που σας είπα και να με κατηγορήσετε μάλιστα ότι η μάχη δίνεται στις λέξεις και τις εκφράσεις. Και όμως, πατέρες μου, η ορθόδοξη πίστη μας εκφράζεται με την ακρίβεια των λέξεων, που είναι φορτισμένες με βαρύ θεολογικό νόημα.
Και όπως το γνωρίζουμε, η Εκκλησία μας έδωσε μεγάλες μάχες για την σωστή διατύπωση των δογμάτων της πίστης μας.
Έχουμε ανάγκη πολλής προσευχής και συνέσεως. Όχι βεβιασμένες ενέργειες.
Και όπως το γνωρίζουμε, η Εκκλησία μας έδωσε μεγάλες μάχες για την σωστή διατύπωση των δογμάτων της πίστης μας.
Έχουμε ανάγκη πολλής προσευχής και συνέσεως. Όχι βεβιασμένες ενέργειες.
Θα περιμένω, αγαπητοί συλλειτουργοί μου αδελφοί, τις ερωτήσεις, τις αντιρρήσεις και διαφωνίες Σας επί των λεχθέντων και θα μιλήσουμε πάλι περί της Συνόδου του Κολυμπαρίου της Κρήτης. Εύχεσθε και υπέρ εμού.
Με ευχές και αγάπη Χριστού
† Ο Μητροπολίτης Γόρτυνος και Μεγαλοπόλεως Ιερεμίας
† Ο Μητροπολίτης Γόρτυνος και Μεγαλοπόλεως Ιερεμίας
----------------------------------------------
Ελπίζουμε στην βοήθεια της Παναγίας, να ειρηνεύσουν τα πράγματα, στην ματωμένη σημερινή Ελλάδα που βάλλεται πανταχόθεν.
Μον. Πρόδρομος
10.12.2016 Καρυές Αγιου Ορους.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου